W 2025 roku brytyjski urząd skarbowy HM Revenue & Customs (HMRC) znacząco zintensyfikował działania w zakresie zgodności podatkowej (tax compliance). Celem jest zmniejszenie luki podatkowej i ograniczenie przypadków unikania opodatkowania (tax avoidance) oraz niezgodności (non-compliance). W praktyce oznacza to nową falę kontroli, szersze wykorzystanie analizy danych, a także wzrost liczby zapytań kierowanych do podatników oraz doradców.
Rząd Wielkiej Brytanii zapowiedział, że w 2025 roku HMRC otrzyma dodatkowe środki finansowe na walkę z oszustwami podatkowymi, błędami w deklaracjach oraz niewłaściwym korzystaniem z ulg, takich jak R&D Relief, SEIS, EIS czy podatkowe odliczenia dla właścicieli nieruchomości. Jednocześnie wzrosło wykorzystanie zaawansowanych narzędzi analitycznych, w tym systemu „Connect”, który łączy dane z ponad 30 instytucji, pozwalając HMRC typować przypadki potencjalnych nieprawidłowości w zeznaniach podatkowych.
Działania HMRC koncentrują się szczególnie na sektorach i obszarach, w których odnotowano najwyższe ryzyko niezgodności. Należą do nich m.in. dochody z najmu nieruchomości, zyski kapitałowe (Capital Gains Tax), dochody z kryptowalut i aktywów cyfrowych, rozliczenia osób samozatrudnionych oraz ulgi podatkowe dla firm technologicznych i innowacyjnych. Wielu podatników otrzymuje obecnie listy „one-to-many” (OTM), czyli masowe zapytania wzywające do samodzielnej weryfikacji rozliczeń i dobrowolnego ujawnienia błędów.
Wzrost aktywności HMRC to część długofalowej strategii „Closing the Tax Gap”, której celem jest uszczelnienie systemu podatkowego i zwiększenie wpływów do budżetu. W ostatnich raportach wskazano, że luka podatkowa w Wielkiej Brytanii wciąż przekracza 5% całkowitych należnych przychodów, co oznacza miliardy funtów rocznie utraconych przez państwo. Aby temu przeciwdziałać, HMRC prowadzi szerokie kampanie edukacyjne, automatyzuje procesy wykrywania błędów i współpracuje z bankami oraz platformami inwestycyjnymi, w tym giełdami kryptowalut.
Z punktu widzenia doradców podatkowych i biur rachunkowych rok 2025 to okres zwiększonej odpowiedzialności. HMRC zwraca szczególną uwagę na jakość dokumentacji, przejrzystość wyliczeń oraz zgodność z obowiązującymi przepisami, w tym przepisami AML (Anti-Money Laundering). Firmy obsługujące klientów biznesowych i indywidualnych muszą zapewnić skuteczne procedury weryfikacji źródeł dochodów, zwłaszcza w kontekście działalności międzynarodowej, inwestycji w kryptoaktywa oraz przepływów finansowych pomiędzy spółkami powiązanymi.
W kontekście technologii coraz większe znaczenie ma analiza danych w czasie rzeczywistym. HMRC wykorzystuje sztuczną inteligencję (AI) do identyfikowania schematów unikania opodatkowania, a także do analizy transakcji w łańcuchach blockchain. Oznacza to, że podatnicy nie mogą już liczyć na anonimowość w przypadku nieujawnionych zysków z kryptowalut lub platform zagranicznych.
Równolegle rozwija się program MTD (Making Tax Digital), który ma na celu pełną cyfryzację raportowania podatkowego i ograniczenie błędów wynikających z ręcznych obliczeń.
Podatnicy w 2025 roku powinni przygotować się na częstszy kontakt z HMRC. Obejmuje to zarówno formalne zapytania (compliance checks), jak i kampanie informacyjne zachęcające do dobrowolnego ujawnienia dochodów. HMRC stosuje zasadę „niskiego progu wejścia” dla osób, które same zgłaszają błędy – w takich przypadkach możliwe jest uniknięcie kar finansowych lub ich znaczne zmniejszenie.
W przypadku braku reakcji, urząd może jednak nałożyć surowe sankcje, sięgające 100% niezapłaconego podatku, a w skrajnych sytuacjach wszcząć postępowanie karne.
Warto również zwrócić uwagę na zmieniające się podejście do tzw. non-doms (osób posiadających status nierezydenta podatkowego w Wielkiej Brytanii). Rząd rozważa dalsze ograniczenie ulg dla tej grupy, co może mieć wpływ na planowanie podatkowe inwestorów zagranicznych i osób o wysokich dochodach. Zmiany te wpisują się w ogólną tendencję do zwiększania transparentności i równego traktowania wszystkich podatników.
Zgodność podatkowa (tax compliance) w 2025 roku to nie tylko obowiązek, ale również element strategii ochrony reputacji i bezpieczeństwa finansowego. W kontekście dynamicznie zmieniającego się otoczenia regulacyjnego doradcy powinni pomagać klientom w bieżącej ocenie ryzyka, audytach wewnętrznych oraz wdrażaniu narzędzi monitorujących poprawność rozliczeń.
Coraz większego znaczenia nabiera także dokumentowanie decyzji podatkowych i posiadanie dowodów potwierdzających przyjęte stanowisko – w razie sporu z HMRC może to zadecydować o wyniku postępowania.
Dla osób samozatrudnionych (self-employed), freelancerów i właścicieli małych firm wzmożone działania HMRC oznaczają konieczność skrupulatnego prowadzenia ewidencji przychodów i kosztów, terminowego składania deklaracji oraz unikania nieudokumentowanych wydatków.
Z kolei inwestorzy i właściciele nieruchomości muszą liczyć się z rosnącą liczbą zapytań dotyczących deklarowania dochodów z najmu krótkoterminowego (np. Airbnb) oraz rozliczania zysków ze sprzedaży aktywów.
W praktyce 2025 rok to czas, w którym każdy podatnik – niezależnie od skali działalności – powinien potraktować kwestie zgodności podatkowej priorytetowo. Odpowiednie przygotowanie, znajomość procedur HMRC i proaktywne podejście do ewentualnych niezgodności mogą zapobiec kosztownym konsekwencjom finansowym i reputacyjnym.
Magda Mikulska
Tax Adviser Wisetax Founder
